نیک که بنگریم، مقولۀ تعهد، یا آن چیزی که به کامیتمنت (Commitment) میشناسیمش، یک فضیلت اخلاقی نیست. چیزی که داشتنش رستگاری باشه و نداشتنش تباهی! تعهد یک انتخاب و استراتژی حرفه‌ای است.
تعهد، کارها رو ساده میکنه! بدون تعهد، انسان مجبوره هر روز صبح، هر چیزی که برای کار کردن لازمه رو درون خودش از نو بسازه:
- فکر کنه چرا توی این شرکت داره کار میکنه!
- فکر کنه چرا باید کار کنه!
- فکر کنه چرا باید به همکارش اعتماد کنه!
- فکر کنه کجا باید بره!
- فکر کنه کدوم محصول رو برای کار انتخاب کنه!
- فکر کنه امروز رئیسش کیه!
- فکر کنه چقدر امروز به ریال می ارزه!
- فکر کنه از کجا باید شروع کنه!
- به باورهاش فکر کنه و اونها رو تیک بزنه!
- و از این دست فکرهای بنیادین!
ما همۀ این کارها رو در چیزی به اسم تعهد، کپسوله و در نتیجه اتومات میکنیم!
تصور کنید مجبور باشید هر روز صبح جلوی آینه، همۀ این موارد رو از نو بسازید! ما اصولا این کار رو نمیکنیم و با گفتن “امروز میرم سرِ کار!” همه چیز رو خلاصه میکنیم و میریم سر کار! ممکنه در دوره‌هایی به همه یا برخی از اونها فکر کنیم و بازاندیشی کنیم، که در این حالت داریم تعهد خودمون رو بهبود میدیم.
سیستم‌های پیچیده انسانی به این شکل کار میکنند:
انگیزۀ اولیه باعث شکل گیری یک تعهد میشه. از این به بعد موتور پیشرانه، انگیزه نیست بلکه تعهد است. سیستم بعد از این لازم نیست به عناصرش انگیزه تزریق کنه بلکه کافیه تلاش کنه کاری نکنه که انگیزه افراد کاهش پیدا کنه!
مثلاً، زوج‌ها به هم متعهد میشن تا هر روز لازم نباشه به فرد یا مدل دیگری از زندگی فکر کنند. تعهد براشون تمرکز میاره تا به آن سوی خواسته‌هاشون دست پیدا کنند. البته در مورد روابط عاطفی، معارفی مثلِ تاهل و وفاداری مقوله دیگری است که در این یادداشت نمیگنجه.
یا، اعضای بدن در درون یک سیستم به همدیگه متعهدند! لازم نیست صبح به صبح خودمون رو سرِهم کنیم تا بتونیم راه برید، نفس بکشیم، بشنویم، فکر کنیم و به کارهامون برسیم!
به نظرم تعهد، یک استراتژیِ کاهش اتلافه که ما و جهان اطرافمون رو هم برای خودمون و هم برای دیگران قابل‌پیشبینی‌تر میکنه! لزوماً تنها استراتژی ممکن نیست ولی گویا طبیعی‌ترینش هست.
اگر دوست دارید عمیق‌تر در مورد تعهد بدونید، مطالعۀ این کتابچه را پیشنهاد میکنم: فلسفه و روانشناسیِ تعهد، جان مایکل، ۲۰۲۱
دیدگاهتان را بنویسید